Udar cieplny to ostatni etap reakcji organizmu na stan przegrzania, czyli sytuację, w której organizm nie jest w stanie odprowadzić nagromadzonego w tkankach ciepła. Udar cieplny wymaga natychmiastowej pomocy, a czasem nawet specjalistycznego leczenia – może się bowiem skończyć nawet śmiercią pacjenta.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są przyczyny udaru słonecznego,
- jakie są objawy przegrzania organizmu,
- jak powinna wyglądać pierwsza pomoc przy udarze cieplnym,
- jak można zapobiec udarowi cieplnemu.
Udar cieplny – zwany również porażeniem cieplnym – to ostatni etap reakcji organizmu na przegrzanie, czyli dłuższe działanie wysokiej temperatury na ciało, dość często połączonej z wysoką wilgotnością oraz niewielkim ruchem powietrza. W takiej sytuacji temperatura ciała wzrasta do poziomu powyżej 40°C, a organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie jej obniżyć.
Przyczyny udaru słonecznego
Udar cieplny najczęściej występuje latem – może być efektem długotrwałego przebywania na słońcu w najgorętszych godzinach dnia bez odpowiedniego nawodnienia organizmu i nakrycia głowy oraz noszenia ciasnych, przylegających do ciała ubrań. Zdarza się, że występuje również u osób, które w upalne dni podróżują tramwajem czy autobusem – w tłoku, bez odpowiedniej cyrkulacji powietrza i bez regularnego popijania wody.
Na udar cieplny najbardziej narażone są następujące grupy:
- dzieci, u których mechanizmy termoregulacji nie są jeszcze do końca wykształcone,
- osoby starsze,
- osoby ze zdiagnozowanymi chorobami układu krążenia,
- osoby przyjmujące leki mające wpływ na procesy pocenia (np. neuroleptyki i leki przeciwhistaminowe),
- osoby przyjmujące leki moczopędne.
Objawy przegrzania organizmu
Oznaki udaru słonecznego mogą obejmować osłabienie, bóle i zawroty głowy, dreszcze, przyspieszenie oddechu i tętna, podwyższoną temperaturę ciała, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, a nawet utratę przytomności i zatrzymanie krążenia.
Po jakim czasie występują objawy udaru słonecznego? To bardzo indywidualna kwestia. Osoby młode i ogólnie zdrowe mogą nie zauważyć u siebie żadnych objawów nawet po dłuższym pobycie na słońcu. U osób starszych i schorowanych pogorszenie samopoczucia może się pojawić już nawet po kilkunastu minutach.
Pierwsza pomoc przy udarze cieplnym
Udar cieplny jest stanem, który wymaga szybkiej i zdecydowanej reakcji – może bowiem stanowić bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia. Możliwe skutki przegrzania organizmu to m.in. ostra niewydolność nerek i wątroby, niewydolność oddechowa, zaburzenia rytmu serca, udar niedokrwienny mózgu, a nawet zgon.
Pierwsza pomoc przy udarze cieplnym obejmuje:
- przeniesienie poszkodowanego w zacienione, chłodne miejsce,
- położenie wilgotnych, chłodnych okładów na głowę, klatkę piersiową i kończyny,
- włączenie wiatraka lub wachlowanie poszkodowanego,
- podanie chłodnego napoju, jeśli poszkodowany jest przytomny (może to być zwykła woda mineralna gazowana lub niegazowana),
- wezwanie karetki i pozostanie z poszkodowanym aż do jej przyjazdu.
Poszkodowany trafia wówczas do szpitala, gdzie wykonuje się badania niezbędne do ustalenia skutków udaru (np. badania z krwi, EKG) oraz wdraża odpowiednie leczenie (obniżanie temperatury ciała, dożylne podawanie płynów, leczenie drgawek i zaburzeń krzepnięcia).
Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy go ułożyć w pozycji bocznej ustalonej i wezwać pomoc, a jeśli doszło do zatrzymania krążenia – podjąć resuscytację.
Udar cieplny – czy można mu zapobiec?
Przegrzaniu organizmu, a w konsekwencji – udarowi cieplnemu na szczęście można dość skutecznie zapobiegać. Należy unikać przebywania na słońcu w najgorętszych godzinach dnia (między 11:00 a 18:00), nosić jasną, przewiewną odzież, a także nakrycie głowy i okulary przeciwsłoneczne oraz stosować kremy z filtrem UV. Nie można zapominać również o nawadnianiu organizmu – w plecaku czy torebce zawsze powinniśmy mieć butelkę wody mineralnej.
Najnowsze komentarze